Stoacılar doğa ile uyum içinde yaşamak gerektiğini söylerler. Bu felsefe, büyük, organik bir bütünün parçaları olduğumuz gerçeğini içerir.
“Rabia ömründe bir köşe daha dönmüş gibi. Köşeleri o hiç sevmez. Dönerken insan kendisini arkada bırakır, köşenin bu tarafında başka bir insan oluverir. Fakat arkada bıraktığı ‘kendisi’ de peşini bırakmaz. Her köşe döndükçe bir yeni benlik. En yenisi önde, en eskisi en arkada. Ard arda yürüyen bir sıra insan… İşte bunların hepsi hep birlikte, tek bir Rabia.”
Para İle Gelen Mutluluk
Paranın mutluluk getirmediği bilgisi bir rivayetten ibaret oldu. Nobel ekonomi ödüllü psikiyatr Daniel Kahneman ve ekonomist Angus Deaton’ın araştırmaları, Amerikalıların hayattan memnuniyet seviyelerinin, gelirleriyle bağlantılı olarak yükseldiğine işaret ediyor. İnsanın duygusal sağlığı, belli bir gelir seviyesinden sonra yatay bir seyir izliyor. Son döneme ait, Harvard psikoloji doktora öğrencisi Matthew Killingsworth’un geliştirdiği bir uygulamadan elde edilen araştırma sonuçları ise, konuyu daha ileriye taşıyarak, gelir seviyesi arttıkça mutluluğun da artabileceği sonucunu çıkarıyor. Çağımızda para mutluluğu satın alıyor olabilir!
Ekonominin Sağlığı
- Finansal krizler genelde aynı senaryoyu tekrar ederler. Benzer ekonomik ve finansal zaaflar birikerek sonunda taşma noktasına gelir. Yarattıkları tüm kaosa rağmen krizler, belli alışkanlıkları olan döngülerdir.
- Krizin alametifarikaları: kolay para, varlık balonu, yüksek borçluluk
- Ne yazık ki finansal krizler genelde kendi ciddiyetleri içinde alçalıp yükselir; nadiren bir kez vurup yatışırlar.
- Krizler sağlıklı ekonomileri nadiren tam olarak felce uğratır; çoğu zaman çöküşe sebep olan, altta yatan zayıflık ya da hassasiyetlerdir.
- Kriz döneminde, pastayı olduğu gibi muhafaza edip, hep birlikte yiyemeyiz. Kriz öncesi yanlış kararlar vermiş olan herkesi kurtarıp, ekonomiyi eski canlılığına kavuşturamayız.
- Bankalar nadiren aynı anda, hep birlikte batarlar.
- İşleri ilk seferde ve tümüyle düzene sokmanın imkanı yoktur.
- Krizler yürürlükten kaldırılamaz; sadece yönetilebilir ve hafifletilebilirler.
Aklıselimliğin Tarihi
Tarihteki aklıselimliğin ismi STOACILIK. Kurucusu Kıbrıs’lı Zenon olan ve M.Ö. 300 yıllarında, Hellenistik Dönemin en önemli akımlarından biri sayılan Stoa Okulu, Rönesans Döneminin düşünce biçimini de etkilemiştir.
Stoacılık, hayatta karşılaşılan birçok şeyin, kontrolümüz dışında gerçekleştiği ve yaşanılanların sakin bir gerçeklikle kabulü düşüncesini benimser. Karmaşık hayat felsefelerini değil, eylemleri temel alır; çözümü bu kilit eylemlerde arar.
Stoacılığın ikinci temel felsefesi ise; bizi üzen şeylerin yaşadıklarımız değil, başımıza gelenler hakkındaki düşüncelerimiz olduğu görüşüdür. Daha çok kendiyle ilgilenen insan, değiştiremeyeceği şeylere odaklanmak yerine, değiştirebildikleri için çaba göstermeye yönelir.
Stoacılar doğa ile uyum içinde yaşamak gerektiğini söylerler. Bu felsefe, büyük, organik bir bütünün parçaları olduğumuz gerçeğini içerir.
Stoacılar için mantık, fizik ve etik eğitimiyle aklı kullanmak zorunludur; bu eğitimler bilge insana gidişte, yürünen yoldur.
Erdemleri: Bilgelik, Cesaret, Adalet, Ölçülü Olmak, Dürüstlük
Zor Seçimler, Kolay Hayat! Kolay Seçimler, Zor Hayat!
2022 yılı için: Başkalarının hayallerinin değil, kendi gerçekliğinizin peşinde koşmanızı tavsiye ederiz.
Mutlu bir Yeni Yılla,
Referanslar:
1.‘Sinekli Bakkal’, Halide Edip Adıvar, Can Yay, 1936
2.Justin Fox @bloombergopinion, Businessweek
3.‘Kriz Ekonomisi’, Nouriel Roubini & Stephen Mıhm, Pegasus Yay, 2012
