Abbott’un Merkez Diagnostik Divizyonu Türkiye, İran, Lübnan, Azerbaycan, Gürcistan, KKTC Genel Müdürü Yelda Ulu Colin ile kafa travmalarının değerlendirilmesinde biyobelirteçlerin yararları, günümüzde kullanılan araçlar ve TBI testinin klinik uygulamaya entegrasyonu hakkında bir söyleşi gerçekleştirdik:
Travmatik beyin hasarı (TBI) nedir?
Travmatik beyin hasarı (TBI) kafada ani bir çarpma, darbe veya sarsıntı sonucunda meydana gelen ve beynin normal fonksiyonunda bozulmaya neden olan ani yaralanmadır. TBI yaralanmanın boyutuna ve yapısına, bilinç kaybı süresine, travma sonrası amneziye (hafıza kaybı) ve yaralanmanın ilk değerlendirmesi sırasındaki konfüzyon düzeyine göre hafif, orta veya şiddetli olarak sınıflandırılır. Genellikle “sessiz epidemi” olarak adlandırılan TBI, dünya genelinde en yaygın görülen nörolojik hastalıktır ve diğer tüm travmatik yaralanmalara kıyasla daha fazla ölüme ve engelliliğe yol açar.
Alinity i TBI Plazma Testi kafa travmalarının değerlendirilmesinde nasıl bir fayda sağlıyor?
Beyin hasarı sonrasında GFAP ve UCH-L1 adı verilen proteinlerin yükseldiği ortaya konmuştur. Bu beyin proteinlerinin kandaki düzeyi normalde son derece düşüktür. Yaklaşık 18 dakikada sonuç veren Alinity i TBI Plazma Testi ise kan plazmasında GFAP ve UCH-L1 proteinlerinin düzeyini eş zamanlı olarak ölçüyor. Bu düzeylerin yükselmesi, ayrıntılı bir değerlendirme gerektiğini gösterir. Beyin hasarıyla yüksek korelasyon gösteren biyobelirteçlerin kanda bulunup bulunmadığının hızlı bir şekilde tespit edilmesi ise karar verme sürecinde yardımcı oluyor. Günümüzde hastane ortamında kullanılan bu test, gelecekte saha kenarında, ambulansta veya oyun parklarında karar süreçlerine yardımcı olmak için hızlı bir şekilde bilgi sağlayabilir.
Alinity i TBI Plazma Testi’ni diğer araçlardan ayıran özellikler ve diğer araçlara göre sunduğu avantajlar neler?
Bugüne dek, beyin sarsıntısı şüphesiyle acil servise giden kişilere çeşitli sorular soruluyor, yumruk sıkmak veya gözlerle ışığı takip etmek gibi basit şeyler yapmaları isteniyordu. Bu değerlendirmelerin ardından genellikle BT taraması gerçekleştiriliyordu. BT taramaları, kafatası kırığı veya iç kanama olup olmadığının değerlendirilmesinde yararlıdır. Bununla birlikte, çoğu hafif travmatik beyin hasarı kafa BT’sinde negatif sonuç verir, yani beyin hasarı gerçekleşmesine rağmen görünür bir hasar olmaz. Alinity i TBI Plazma Testi bize objektif ek sonuçlar sunuyor. Test sonucunun negatif olması halinde BT taramasına ihtiyaç duyulmayabilir, bu sayede maddi tasarruf sağlanabilir ve acil servisteki uzun bekleme süreleri ortadan kaldırılabilir. Bunun sonucunda radyasyon maruziyeti azalabilir, daha fazla maliyet tasarrufu yapılabilir, hastaneye kalış süresi kısaltılabilir, kaynak kullanımı azaltılabilir ve iç rahatlığı sunulabilir. Mümkün olduğunca erişilebilir kılmak istediğimiz kan testimiz, hem laboratuvar ortamında aynı anda pek çok örneğin işlenebileceği şekilde hem de taşınabilir cihaz formunda tasarlandı. Testin insanlara bakım sunulan farklı ortamlarda erişilebilir olması için beyin sarsıntısına yönelik kan testinin pek çok farklı platformda kullanılabilmesi önemlidir.
Testin sağlık ekonomisine etkisi nedir?
Alinity i TBI Plazma Testi, gereksiz BT taramalarına yönelik ihtiyacı ortadan kaldırabilecek etkili ve objektif bir test olması sayesinde kafa yaralanması geçiren hastaların değerlendirme ve yönetim süreçlerini iyileştirebilir. Bu test, TBI şüphesi nedeniyle gerçekleştirilen gereksiz BT sayısını %40 oranında azaltarak gereksiz radyasyon maruziyeti maliyetlerini en aza indirebilir ve test sonuçları normal olan hastalarda hastanede bekleme zamanını kısaltabilir. Test aynı zamanda toplumun beyin hasarı tanı ve tedavisine erişimini artırmaya yardımcı olabilir. Ulaşılabilirlik, maliyet ve radyasyon açısından BT taramasının aslında tüm kafa yaralanmaları için gerekli olmadığı durumlarda bu test, hem hastalar hem de hizmet sağlayıcılar için oldukça erişilebilir bir çözüm sunuyor.
TBI testi, hastane içinde ve dışındaki klinik uygulamalara nasıl entegre olacak?
Klinik uygulamada testimizin, BT ve diğer görüntüleme araçlarıyla birlikte kullanılarak doktorların hastaların durumunu tam ve doğru bir şekilde anlamasına yardımcı olacağını, ayrıca hastalar için daha hızlı bir triyaj sağlayacağını ve sağlık çalışanlarına daha yüksek verimlilik sunacağını umuyoruz. Günümüzde bu test, hastanelerde 18 yaş ve üstü yetişkinlerde kullanılabilir. Gelecek için umudumuz, tüm beyin sarsıntılarına tanı konabilmesi ve hastaların uygun adımları atabilmek için beyin sarsıntısı geçirip geçirmediklerini hızlı bir şekilde öğrenebilmeleri yönünde. Çünkü bilmediğiniz bir şeyi tedavi edemezsiniz.
