Mehmet ATASEVER
S.B. Strateji Geliştirme E.Bşk/KİK E.Üyesi, Simdata Danışmanlık Y.K.B.
Mhatasever@gmail.com, http://www.mehmetatasever.org
Sağlık sisteminin sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından ülke ekonomilerinden sağlığa ayrılan pay ve sağlık harcamalarının seyri her zaman en önemli konulardan biri olmuştur. Türkiye’de sağlık harcamaları Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından izlenmekte ve tahmin edilmekte olup 2023 yılı sağlık harcamaları 06 Aralık 2024 tarihinde açıklanmıştır.
TÜİK tarafından açıklanan bu rakamlara göre toplam sağlık harcaması 2023 yılında bir önceki yıla göre %105 artarak 1 Trilyon 244 milyar 237 milyon TL’ye yükselmiştir. Genel devlet sağlık harcaması %108,1 artarak 964 milyar 355 milyon TL’ye ulaşmıştır. Özel sektör sağlık harcaması ise %95,3’lik bir artış oranı ile 279 milyar 883 milyon TL olarak tahmin edilmiştir.
Türkiye’de 2023 yılında; genel devlet sağlık harcamasının toplam sağlık harcamasına oranı %77,5, özel sektör sağlık harcamasının ise %22,5 olarak gerçekleşmiştir. Genel devlet ve özel sektörün alt bileşenlerine bakıldığında, 2023 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu %42,1, merkezi devlet %34,8, hanehalkları %17,8, sigorta şirketleri %2,5, hanehalklarına hizmet eden kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ile diğer işletmeler %2,2, mahalli idareler %0,6’lik bir paya sahip olmuştur.
Cari sağlık harcaması 2023 yılında bir önceki yıla göre %104,1 artarak 1 trilyon 134 milyar 894 milyon TL’ye yükselmiştir. Sağlık harcamaları kapsamındaki yatırımlar %114,9 artarak 109 milyar 343 milyon TL’ye ulaşmıştır.
Toplam sağlık harcamasının sağlık hizmeti sunucularına göre dağılımı incelendiğinde, ilk üç sıra 2023 yılında da değişmemiştir. Sağlık hizmetleri ve ürünleri satın almak için başvurulan sağlık kurumları içerisinde en büyük payı %52,5 ile hastaneler oluşturmuştur. Hastaneleri sırasıyla %20,6 ile perakende satış ve diğer tıbbi malzeme sunanlar ve %10,7 ile ayakta bakım sunanlar izlemiştir.
Kişi başına sağlık harcaması 2022 yılında 7 bin 141 TL iken, 2023 yılında %104,2 artarak 14 bin 582 TL’ye yükselmiştir.
Kişi başına sağlık harcaması USD olarak 2022 yılında 431 $ iken, 2023 yılında %44,0 artarak 621 $’a yükselmiştir.
Hanehalkları tarafından tedavi, ilaç vb. amaçlı yapılan cepten sağlık harcaması 2023 yılında bir önceki yıla göre %97,2 artarak 220 milyar 914 milyon TL’ye ulaştı. Hanehalkı cepten sağlık harcamasının toplam sağlık harcamasına oranı 2023 yılında %17,8 olarak gerçekleşmiştir.
Toplam sağlık harcamasının GSYH’ye oranı 2022 yılında %4,0 iken, 2023 yılında %4,7 oldu. Cari sağlık harcamasının GSYH’ye oranı 2022 yılında %3,7, 2023 yılında %4,3 olarak hesaplanmıştır.
2023 sağlık harcamaları ile ilgili göze çarpan en önemli hususlar; geçen yıla göre sağlık harcamalarının GSYH oranında önemli bir oranda artış meydana gelmesi, 2022 yılında %4 iken, 2023 yılında %4,7’ye yükselmesidir. Bunun yanında ilaç harcamalarında (Perakende satış ve diğer tıbbi malzeme sunanlar) %95 artış ve sağlık yatırım harcamalarındaki %115’lik artış dikkat çekicidir.
