29.03.2025 tarihli Resmi Gazetede, Sağlık meslek mensuplarının serbest meslek icrası için açacakları sağlık meslek hizmet birimleri ile bu birimlerin tıbbi ve teknik standartları, açılmaları, faaliyetleri, denetimleri ve kapatılmaları ile ilgili usul ve esasları düzenlemek amacıyla Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik yayımlanmış ve aynı gün yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin önemli kısımları aşağıda özetlenmiştir.
Tanımlar
Sağlık meslek mensubu: Klinik psikolog, hemşire, hemşireliğe eşdeğer sağlık memuru, ebe, fizyoterapist, odyolog, diyetisyen, dil ve konuşma terapisti, podolog ve iş ve uğraşı terapistini (ergoterapist) ifade eder.
Sağlık meslek hizmet birimi açabilecek kişiler
Sağlık meslek hizmet birimi, mesleklerini serbest olarak icra etme hak ve yetkisine sahip Türk vatandaşı sağlık meslek mensupları tarafından açılır. Tüzel kişiler, sağlık meslek hizmet birimi açamaz. Aynı unvana sahip en fazla üç sağlık meslek mensubu tarafından müşterek sağlık meslek hizmet birimi açılabilir. Bu durumda her bir sağlık meslek mensubu için ayrı ruhsat belgesi düzenlenir ve belirlenen fiziki standartları sağlayan ayrı uygulama odaları bulunur. Müşterek sağlık meslek hizmet biriminde bulunan ortak alanlardan sağlık meslek mensupları müştereken sorumludur.
Devir yasağı ve sağlık meslek hizmet biriminin taşınması
Sağlık meslek hizmet birimi ruhsatı devredilemez. Sağlık meslek hizmet biriminin başka bir adrese taşınmak istenmesi hâlinde, sağlık meslek hizmet birimi ruhsat başvuru işlemlerinin yeniden yapılması gerekir.
Faaliyetin durdurulması ve ruhsat iptali
Ruhsat belgesi düzenlenmesinden itibaren 6 ay içinde faaliyete geçmeyen sağlık meslek hizmet biriminin ruhsatı iptal edilir. Ruhsat sahibinin talebi halinde sağlık meslek hizmet biriminin faaliyeti en fazla 6 ay süreyle durdurulabilir, süre sonunda faaliyete başlanmaması halinde sağlık meslek hizmet biriminin ruhsatı iptal edilir. Müşterek sağlık meslek hizmet birimlerinde ruhsat sahiplerinden birinin ayrılması halinde ayrılan sağlık meslek mensubu adına düzenlenen ruhsat iptal edilir. Sağlık meslek hizmet biriminin faaliyetine son verilmesi halinde 10 iş günü içinde sağlık meslek hizmet birimi adına düzenlenen tüm belgeler ve arşiv kayıtları ile bulundurulan ilaçlar müdürlüğe teslim edilir.
Mekansal standartlar
Sağlık meslek hizmet biriminde bulunması zorunlu asgari bölümler şunlardır; Sağlık meslek mensupları için en az 10 m2 olacak şekilde mesleki uygulamaların yapılacağı uygulama odası bulunur. Uygulama odası içinde lavabo bulunması zorunludur. Odyologlar için; uygulama odası içinde ses geçirmeyen özel yalıtımlı, camlı iki bölmeden oluşan asgari 3 m2 büyüklüğünde bir sessiz oda/kabin bulunması zorunludur. Sessiz oda/kabin, ses yalıtım kriterlerine uygun olmalıdır. Uygulama odası dışında asgari 8 m2 bekleme salonu bulunur. Bekleme salonu, alanı kısıtlamayacak şekilde sekreter hizmet alanı olarak da kullanılabilir. Fazladan oluşturulacak her uygulama odası için bekleme salonuna 5 m2 ilave edilir. Bekleme salonuyla bağlantılı bir konumda, el yıkama bölümü olan ve gerekli hijyen şartlarını sağlayan, engelli kullanımına uygun tuvalet bulunur. Tuvaletlerin kapısı, dışarı doğru açılacak şekilde veya sürgülü olur. Her bir sağlık meslek mensubu için en fazla iki adet uygulama odası bulundurulabilir. Sağlık meslek hizmet birimlerinde Yönetmelik ekinde yer alan tıbbi cihaz ve donanımın bulundurulması zorunludur. Sağlık meslek hizmet birimlerinde, mesleki yetki kapsamında bulundurulacak tüm tıbbi cihazlar Sağlık Bakanlığı Ürün Takip Sistemine kayıtlı olmalıdır. Sağlık meslek hizmet birimlerinde ruhsat belgesi ile birlikte diplomaların ve çalışma belgelerinin görünür yerde asılması zorunludur. Bu Yönetmelikte belirlenmiş asgari fiziki standartlara ilişkin ölçülerde %10’a kadar sapmalara izin verilir.
Sağlık meslek mensubunun görev ve sorumlulukları
Sağlık meslek hizmet biriminde yapılacak personel ve fiziki değişiklikleri en geç 10 iş günü içinde müdürlüğe bildirmek. Sağlık meslek hizmet birimine başvuranların kayıtlarının, kişisel verilerin korunmasına yönelik mevzuata uygun tutulmasını sağlamak. Sağlık meslek hizmet biriminde bulunan cihazların bakımlarını ve kalibrasyonlarını düzenli olarak yapmak veya yaptırmak.
Çalışma esasları
İlgili hekim tarafından tanısı konulmuş, tedavi planı veya reçetesi düzenlenmiş hasta sağlık meslek hizmet birimine başvurur. Hasta, sağlık meslek hizmet birimine başvurduğunda, hasta kimliği doğrulandıktan sonra sisteme kayıt işlemleri yapılır. Hasta bilgileri yalnızca giriş yapılan sağlık meslek hizmet biriminde görüntülenebilir, başka bir birime veya sisteme aktarım yapılamaz. Her uygulama için bilgilendirilmiş rıza formu doldurularak bireyin yazılı rızası alınır. Sağlık meslek mensubu, yalnızca reçete veya tedavi planında yer alan işlemleri uygular ve yetkisi dışında bir uygulama yapamaz. Sağlık meslek mensubu uygulanan işlemleri detaylandıran bir kayıt oluşturur ve bu kayıtları ilgili mevzuata uygun şekilde saklar.
Kayıt ve arşiv
Sağlık meslek hizmet birimine başvuran hastalara ait veriler ile hekim tarafından oluşturulan reçete veya tedavi planı elektronik ortamda kaydedilir. Verilerin kaydedilmesi ve arşivlenmesi hususlarında Bakanlığın kayıt tescil sisteminde kayıtlı bir sağlık bilgi yönetim sistemi kullanılması zorunludur. Sağlık meslek hizmet birimleri tarafından kayıt altına alınan kişisel sağlık verileri, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa ve 3359 sayılı Kanuna uygun bir şekilde Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre işlenerek merkezi sağlık veri sistemine aktarılır. Hastanın talebi doğrultusunda bu kayıtlar hasta veya kanuni temsilcisi ile paylaşılır. 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümlerine uygun elektronik imza ile imzalanmış tıbbi kayıtlar, resmî kayıt olarak kabul edilir ve ilgili mevzuata göre yedekleme ve arşivlemesi yapılır.
Hasta hakları, etik ve deontolojik ilkeler
Sağlık meslek hizmet biriminde, hasta hakları ihlâlleri ile bunlara bağlı ortaya çıkabilecek meselelerin önlenmesi ve gerektiğinde hukukî korunma yollarının fiilen kullanılabilmesi için hasta haklarına dair mevzuatın etkin şekilde uygulanmasına yönelik gerekli tedbirler alınır. Sağlık meslek hizmet birimlerinin bekleme salonlarında görünür olması kaydıyla hastaların geri bildirimde bulunabileceği “Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi” ibaresi yazılı olan entegre karekod bulunması zorunludur. Sağlık meslek mensubu ve çalışan personel tarafından tıbbi deontoloji kurallarına ve etik ilkelere aykırı, insanları yanıltan, yanlış yönlendiren, talep yaratmaya yönelik tanıtım veya reklam yapılamaz ve diğer sağlık kuruluşları aleyhine haksız rekabet oluşturacak davranışlarda bulunulamaz.
Yasaklar
Bir sağlık meslek mensubu sadece bir sağlık meslek hizmet birimi açabilir. Ruhsata esas sağlık meslek hizmet biriminin bulunduğu bina haricinde, tamamen veya kısmen başka bir yer, sağlık meslek hizmet birimi veya şubesi olarak kullanılamaz. Sağlık meslek hizmet birimi bünyesinde, hiçbir surette başka amaca yönelik iş yeri bulunamaz. İçindeki bir bölüm, başka bir amaçla faaliyet göstermek üzere üçüncü kişilere kiralanamaz veya herhangi bir şekilde devredilemez. Sağlık meslek hizmet birimindeki herhangi bir bölüm ya da alan, amacı dışında veya yetkisi olmayan kişiler tarafından kullanılamaz. Mesleki yetki kapsamında kullanılan tıbbi malzeme listesi ve ilaç listesi haricinde hiçbir surette ilaç, tıbbi malzeme, kozmetik ürün, gıda takviyesi ve benzeri ürün bulundurulamaz ve satılamaz. Sağlık meslek hizmet biriminde, mesleki yetki kapsamı dışında ve kullanım amacı haricinde tıbbi cihaz, araç ve gereç bulundurulamaz. Sağlık meslek hizmet birimlerinde denetimlerde gösterilemeyecek oda, dolap, bölüm ve benzeri kapalı yer bulunamaz. Sağlık meslek hizmet birimlerinde yapılamayan tıbbi işlemlerle ilgili sağlık meslek hizmet birimine müracaat eden bireyler sağlık kuruluşlarına yönlendirilemez, bu amaçla herhangi bir anlaşma yapılamaz. Sağlık meslek hizmet birimine müracaat eden bireylerden tetkik ve tahlil yaptırması istenemez. Sağlık meslek mensupları, hiçbir surette kendi adlarına ruhsatlandırılmış sağlık meslek hizmet birimi olmaksızın danışmanlık, eğitim, koçluk veya başka isim altında sağlık hizmeti sunamaz. Sağlık meslek mensupları başka kurumlardan alınan ruhsat, yetki belgesi ve izinler ile sağlık hizmeti sunamaz.
Mevcut kuruluşların uyumu
Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılan sağlık kabinleri hakkında fiziki standartlar bakımından açıldığı tarihteki mevzuat hükümleri uygulanmaya devam olunur. Ancak diğer standartlar bakımından 31/12/2025 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uygun hâle getirilerek ruhsatlandırılır. Bu süre sonunda bu Yönetmelik hükümlerine uygun hâle getirilmeyen sağlık kabinleri kapatılır. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılan sağlık kabinlerinin sahiplik ve ortaklık durumları korunur. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, sağlık meslek mensupları tarafından açılan ve muhtelif adlar altında faaliyet gösteren iş yerlerinin, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 3 ay içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilerek ruhsatlandırılması zorunludur.
