Marmara Tıbbi Cihaz Üretici ve Tedarikçileri Derneği (MASSİAD) Genel Sekreteri Tolga Oruçoğlu:
BİRİKMİŞ ALACAKLAR VE DEVAM EDEN ÖDEMEDEKİ BELİRSİZLİK TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜNÜ İÇİNDEN ÇIKILMAZ BİR DARBOĞAZA SOKMUŞTUR
Marmara Tıbbi Cihaz Üretici ve Tedarikçileri Derneği (MASSİAD) Genel Sekreteri Tolga Oruçoğlu ile pandemi sürecinde medikal sektörün durumunu konuştuk.
COVID-19 pandemi süreci medikal sektörü nasıl etkiledi?
Öncelikle, Türkiye’de hastaların uzun ve sağlıklı bir hayat sürmesini sağlamak amacıyla hastalıkların tanısı, tedavisi, izlenmesi, yönetimi ve iyileştirilmesinde kullanılan medikal ürünleri, teknolojileri, ilgili hizmetleri geliştiren, üreten ve kullanıma sunan tıbbi cihaz üreticileri, ithalatçıları ve tedarikçileri bünyesinde barındıran dernekleri temsil eden Tıbbi Cihaz Sektör Platformu ve tüm tıbbi cihaz sektörü olarak COVID-19 ile mücadele sürecinde de tüm olanak ve desteklerimizi başta T.C. Sağlık Bakanlığı olmak üzere tüm sağlık kurum ve kuruluşlarının hizmetine sunmuş bulunmaktayız. Tıbbi cihaz sektörünün içinde bulunduğumuz pandemi (Covid-19) sürecinde sağlık hizmetlerine kesintisiz devam edilebilmesinin önündeki en büyük engellerden biri de kamu ve üniversite hastaneleri tarafından satın alınan tıbbi cihazların ödemelerinin kamuda 12 ayı üniversite hastanelerinde 3-4 yılı bulması ve vadelerindeki belirsizliktir. Hem birikmiş alacaklar hem de hâlâ devam eden ödemedeki bu belirsizlik hem de finansal kaynaklara ulaşma imkânının giderek azalması, şu sıralarda en çok desteğe ihtiyaç duyan tıbbi cihaz sektörünü içinden çıkılmaz bir darboğaza sokmuştur. Bu dönemde ithalatta yaşanan sorunlar, ülkelerinde ithalatın sınırlı yapılması, kargo uçuşlarının azalması, fiyatlarının 3-4 katına çıkması, gelen ek gümrük vergileri, ihracat kısıtlamaları sektörün önünde büyük sorun olmuştur. Üzerine kamu ve üniversitelerden alacaklarını alamamaları finansal anlamda sektörün önünde büyük engel olmuştur. Bizler STK’lar olarak oluşturduğumuz Tıbbi Cihaz Sektör Platformu olarak bu sorunların çözümü kapsamında ilgili tüm Bakanlıklar, kurumlar ile yazışmalar yaparak, yapılan toplantılarda sorunlarımızı birebir ilettik. Gelinen noktada da sürdürülebilir bir sağlık ekosistemi için sektörün taşıdığı finansal yükün hafifletilmesi oldukça önemli bir hal almakta ve düzenli bir ödeme sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. Sahada bu dönemde fedakârlıkla çalışan personelimiz ile ülkemizin geçtiği bu zor süreçte hizmet devamlılığını sağlamaya çalışırken bir yandan da yaşadığımız finansal yükün hafifletilmesi için sektör olarak desteğe ihtiyacımız var.
Bu süreçte ihracat yapılabildi mi? Hangi kalem ürünler de ihracat yapılamadı?
Ventilatör, Oksijen Konsantratörü, Ventilasyon sarfları, Flow sensör, Ekspirasyon valfi, Oksijen sensörü, Ventilatör devreleri Hasta devreleri (Anestezi/Ventilator devresi) Kanül, Entübasyon Tüpleri, Yoğun Bakım Monitörler gibi bazı ürünlerde ihracat yasağı uygulandı. Konu değerlendirildiğinde bu ürünlerin birçoğunda Türkiye’deki üretimin ihtiyacın çok üzerinde olduğu belgeleri ile Bakanlığa arz edildi, Pandemi sebebiyle bu ürünlere ve koruyucu ekipmanlara getirilen ihracat yasağı ilk anlarında belirsizlikler nedeni ile olumsuzluklar yaşansa da bir mühlet sonra rayına oturmuştur. Ama bu düzenlemeler yapılana kadar geçen sürede maalesef üreticilerimizin ihracatları olumsuz etkilenmiş olup hissedilir bir kayıp yaşamışlardır. Çünkü bu tür koruyucu ekipmanlarda Ülkemizde hem kendimize hem de Dünya pazarına ürün satacak nitelikli üretici firmalarımız bulunmaktadır ve şu anda özellikle Avrupa olmak üzere Dünya pazarına ihracat yapılmaktadır.
Medikal bayiler ürün bulmada zorluk yaşadılar mı? Perakende sektörü nasıl etkilendi bu süreçten?
Pandemi başında Dünya genelinde hem bitmiş ürün hem de hammadde ithalatında yaşanan sıkıntılar ithalatçı firmaların hazır ürün, üretici firmaların hammadde temininde sorun yaşamasına neden olmuş, dolaylı olarak ta bayilerin ürün sağlamasında sıkıntı yaşanmıştır. Lakin şunu söyleyebilirim ki; firmalar salgının Türkiye’ye gelmesinden önce gelişmeler doğrultusunda önlemlerini almış ve bu sıkıntılar en az seviyede yaşanmasına sağlanmıştır. Medikal bayiler, ithalattan dolayı başta Çin ve Avrupa Ülkeleri menşeili ürünlerde olmak üzere ve lojistik sebebi ile ilgili zorluklar yaşanmıştır. Perakende sektörü bizim, halk ile birebir temas halinde olan hastaların tüm ihtiyaçlarına çözüm bulmaya çalışan neferlerimiz ve kahramanlarımızdır. Pandemi süresince en çok onlar savaşmışlardır. Türkiye’nin her yerinde evlerinde yatan hastaların tüm ihtiyaçlarını kapılarına kadar götürüp hiçbir şey talep etmeden pandemiye rağmen tüm özverileri ile hizmet etmiştirler. Paydaşlarımız olan tıp profesyonelleri, eczacılar gibi en az onlar kadar mücadele içinde olmuşturlar, alkış ve takdiri hak etmişlerdir. Sizlerin vesilesi ile kıymetli mücadeleyi veren tüm sahada çalışan arkadaşlarıma sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Bunun yanında bilindiği üzere Pandemi (Covid-19) nedeniyle hastaneler normal polikliniklerini azalttığını, zorunlu olmayan ameliyatlarını ertelemiştir. Bu durumda perakende sektörüne gelen reçetelerin çıkmamasına bağlı olarak perakende sektörü olumsuz etkilenmiştir. Satışlarında fark edilir bir azalma yaşandığını, birçok firmanın ürünlerinin stoklarında kaldığını görüyoruz.
Hijyen ürünlerine talep arttı mı?
Hijyen ürünlerine ve kişisel bakım ürünlerine talep pandemi ile patlama yaparak rekor seviyelere gelmiştir. Bu ürünlerin arasında bir numaralı ürün; El dezenfektanı başta gelmek üzere Yer-Yüzey dezenfektanı, Antiseptik mendil, Eldiven gibi ürünleri sıralayabiliriz. İmalatçı firmalarımız yoğun bir şekilde yurt dışına ihracat yapmaktadırlar, artarak daha da yükselmesini bekliyoruz.
Maske üretici sayısı bir hayli artmış durumda. Bu sektöre girmek isteyenlere tavsiyeleriniz neler olur?
Pandemi dönemimde maske talebi öngörülenden de fazla artmıştır. Ve piyasada tıbbi cihaz firması olmayan yani TİTCK tarafından ruhsatlandırılmamış birçok firma bunu bir fırsat olarak görerek üretime başlamıştır. Bu stokçu ve sahte ürün fırsatçıları yüzünden hayati öneme sahip sektörümüz maalesef karalanmıştır. Özellikle bu tarz korusu malzemeler için STK’larımız ülke genelinde Kriz Masaları oluşturdu. Koronavirüs krizi geçene kadar sağlık kurumlarımızın ve vatandaşlarımızın hiçbir ürünün eksikliğini yaşamamaları için sektör temsilcilerimiz var gücü ile çalıştı ve çalışmaya devam etmektedir. Sektörümüz vergisini peşin ödeyen, TİTCK ve ilgili kurumlar tarafından tizlikle denetlenen ve her işlemi sürekli takip edilerek kayıt altına alınan bir sektördür. Unutulmamalıdır ki maske ile ilgili ilk önce şunu söylemek gerekir; Tıbbi Cihaz sınıfında bir üründür ve bunun bir standardı vardır, TS-EN 14683 Standardına göre üretim CE belgesine haiz olmalıdır. Bu ürünleri üretmek için sektöre girecek firmalara belgelendirme işlemlerini tamamlayıp, mevzuatlara uymalarını tavsiye ederim.
DMO alımları ve Sağlık Market’ten sektör memnun mu?
Kamu alımlarının sadece DMO üzerinden bu yeni uygulanması çok ani olmuştur. Uygulama konusunda sektörün bazı tedirginlikleri bulunmaktadır. Ani çıkartılan bir kararname ile gündemimize düşmüş ve şuanda ki ilk öncelikli bir numaralı konumuz olmuştur. Örg. Bayilerin alımlara karşılıyamama durumunda kapanmak zorunda kalabileceği, belirlenen Tavan fiyat politikasının netleşmemiş olması, özellikli bazı ürünlerin ve hizmetlerin nasıl düzenleneceği, her ne kadar ödemelerin 90 gün olacağı söylense de daha önceki alacakların ödenmemesinden kaynaklanan kaygıları gibi birçok soru işareti içermektedir. Öngörülemeyen uygulama sorunları nedeniyle sağlık hizmetini aksatmadan ilerleyebilmemiz için ilgililere sektör olarak önerimiz belli ürünlerde bir bölgede pilot çalışması yapılması olsa da Temmuz’da bu uygulamaya geçilecek gibi görülüyor. Kısaca çok yeni bir konu olduğu için belirsizlikler, endişelerimiz ve uygulamanın nasıl olacağı ile ilgili sorularımız ve sorunlarımız için (hem tıbbi cihaz platformu) olarak hem (MASSİAD)’da komisyon kurarak hem Maliye Bakanlığı hem Devlet Malzeme Ofisi yetkilileri hem de Sağlık Bakanlığı’ndaki muhataplarımız ile ZOOM toplantıları yapmaya ve üyelerimizden gelen soru ve sorunları iletmeye ve çalışmalara başladık. Tüm üyelerimiz bize sorunlarını ilettiklerinde DMO – Sağlık Market Komisyonundaki arkadaşlarımız derhal kamudaki muhataplarına bu soruları iletip cevap bulmaktadır. Ayrıca Sağlık Bakanlığı personeli ile haftada bir herkese açık zoom bilgilendirme toplantıları düzenlenmektedir. Katılımcılar bu toplantılarda sorun ve sorularını ileterek direk ilgili kamu yetkililerinden cevap alabilmektedir. Umuyoruz ki bu yeni sistem ile tüm sektörümüze hayırlı, uğurlu olmasını temenni ediyoruz. Son olarak Tıbbi cihaz sektörünün referans noktası sloganıyla çıktığımız yolda sesimizi daha iyi duyurabilmek için Sektörün, Sosyal Medyada bizi takip etmesi güncel duyuru ve mevzuatları da öğrenme fırsatı sağlayacaktır. Birlikten Kuvvet Doğar anlayışla sözümü tamamlayarak aşağıdaki hesaplarımızı takip etmesini bekliyoruz.
Bizi Takip Edin:
https://www.facebook.com/stkmassiad/
https://www.instagram.com/stkmassiad/
https://www.linkedin.com/in/stkmassiad
