Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde bir yılı aşkın süredir devam eden çalışmalar sonucunda geliştirilen ivme-ölçer tabanlı hasta izleme sistemi ile doktor-hasta arasındaki veri akışını kolaylaştıracak önemli bir adım atıldı. Geliştirilen sistem sayesinde Parkinson hastalarının tedavi sürecinde hastalardan gelen veriler online olarak doktora iletilebilirken, gerek doktor gerekse hastanın tedavi süreçlerinde yeni teknolojilerle desteklenmesi amaçlanıyor.
Boğaziçi Üniversitesi’nde geliştirilen sistem sayesinde Parkinson hastaları sürekli doktor gözetiminde olabilecek. Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Ağları Araştırma Laboratuvarı’nda, Parkinson hastalarının uzaktan kontrol edilmesini sağlamaya yönelik bir hasta izleme sistemi geliştirildi.
Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Cem Ersoy’un liderliğinde Araştırma Görevlisi ve Doktora Öğrencisi Can Tunca ve Yüksek Lisans Öğrencisi Nezihe Pehlivan’dan oluşan ekibin geliştirdiği sistem, Parkinson hastalarının bileğine takılan sensörlerle, kişinin sağlık durumunun, uzaktan istendiği anda kontrol edilmesini sağlıyor.
Prof. Dr. Cem Ersoy, geliştirilen sistem hakkında şu bilgileri verdi: “Diyelim saniyede 100 kere x-y-z eksenlerinde o kişiden gelen ivme değerlerini ölçüp hiç birini kaçırmadan bakmak istiyoruz. Bu sistem ile verileri ister çevrimiçi (online) işleyebiliyoruz, istersek daha sonra işlemek üzere depoluyoruz. Örneğin doktorumuz hastasının saat 12:00’de ilaç alacağını biliyor. Sonrasında verdiği ilacın etkisini gözlemleyebiliyor. Doktorun hastanın yanında olmadığı zamanlar için de bu sürecin devam etmesi için çalışıyoruz’’.
Sensörlü Bileklik
Hastanın bileğine takılan sensör hastalıkta normal seyrin dışında görülen durumları online olarak doktora iletebilme özelliği taşıyor. Ersoy, “Üç bin hastası olan bir doktor tüm hastalarını muayenehanede tutamaz; ilaç yazıp evlerine yollar. Dolayısıyla bu projede bizler doktorun kendi başına izleyemeyeceği kadar çok hastayı çok daha yakından takip etmesine yardım ediyoruz’’ dedi.
Sistem Beş Yıl İçinde Yaygınlaşabilir
Sistemin A’dan Z’ye bütün aşamalarının Boğaziçi Üniversitesi’nde geliştirildiğini söyleyen Ersoy, “Beş yıl sonra bu sistemler açık bir ara yüzle ve ekonomik anlamda daha ulaşılabilir olarak sunulduğunda geniş bir kullanım alanına yayılmasının önünde hiçbir engel bulunmayacaktır’’ öngörüsünde bulundu. Şimdiye kadar 17 hastadan veri topladıklarını belirten Ersoy, önümüzdeki dönem sensör sayısına bağlı olarak hasta sayısının da artacağını söyledi. Ersoy’a göre yakın zamanda Parkinson hastaları normal ev yaşantılarında da takip edilebilecek.
16 yıldır ivme ölçerlerle ve giyilebilir sensörlerle ilgilendiğini belirten Ersoy, son altı yıldır insan sağlığı ile ilgili araştırmalar yaptığını, bir yıldır da Parkinson hastalarının hayat kalitelerini yükseltmeye yönelik bu sistem üzerinde çalıştıklarını söyledi.
Dr. Gülüstü Kaptanoğlu ile işbirliği
Proje kapsamında Boğaziçi Üniversitesi’nde yarı-zamanlı ders de veren, Kognitif Nöroloji ve Demans Uzmanı ve aynı zamanda 65+ Yaşlı Hakları Derneği Başkanı Dr. Gülüstü Kaptanoğlu ile işbirliği içerisinde olduklarını belirten Ersoy, disiplinler arası çalışmanın önemine dikkat çekerek, geliştirilen sistem için hastalığa dair ihtiyaçların belirlenmesinde Dr. Kaptanoğlu’nun önemli desteğini aldıklarını söyledi.
Hastalarının Günlük Hayatlarının Kolaylaşması Maliyetlere de Yansıyor
Sistemin, maliyet açısından Parkinson gibi uzun dönem tedavi gerektiren durumlarda hastalara önemli yarar sağlayacağını söyleyen Ersoy, “Her hastalık bir işgücü kaybına, sizin bir şeyler yapamamanıza sebep oluyor. Bu tip hastalıklarda şimdilik iyileşme diye bir şey yok. Ama günlük hayat semptomları azaltılabiliyor. İnsanların günlük hayatlarını daha normal yaşayabileceği bir hale getirdiğinizde, negatif etkileri ertelemiş oluyorsunuz. Hayat kalitesini artırdığı kesin. Bazı işlerini yaparken yardımcı tutmalarına gerek kalmadığı için bütçelerine de etkisi olabilir. Ya da iş hayatlarına biraz daha devam etmelerini sağlar ki bu da bütçeleriyle doğrudan ilgili” dedi.
