Son yıllarda teknolojinin hızla ilerlemesi ile dijital cihazlar adeta yaşamımızın ayrılmaz bir parçası oldular. Bilgisayarlar, tabletler, akıllı telefonlar, sosyal medya araçları, yapay zeka yazılımları bizim sosyal, eğlence, iş, okul gibi tüm alanlarımızda yoğun olarak ve vazgeçilmez şekilde yer alıyor. Böyle olması işimizi kolaylaştırıyor ve bize bir konfor yaratıyor olsa da bu hızlı teknolojik ilerlemeler çoğumuz da dijital bir bağımlılığa sebep olmakta.
Her türlü bilgiye hızlı ve her yerde erişim, iletişim kolaylığı bizlerde sürekli çevrim içi olma ihtiyacına ve alışkanlığına sevk ediyor. Bu da belli bir seviyenin üzerine çıktığında çeşitli fiziki, psikolojik ve sosyolojik problemler yaratabiliyor. “Dijital detoks “kavramına da bu noktada ihtiyaç duyuluyor. “Dijital detoks” artık, modern çağımızın bir ihtiyacı oldu.
Peki nedir bu “dijital detoks”?
Dijital detoks, yukarıda bahsetmiş olduğumuz tüm dijital cihaz ve ortamlardan belli bir süreliğine tamamen ya da büyük miktarda kendimizi izole etme pratiğidir.
Dijital detoks nasıl yapılır?
Dijital detoks aslında kişinin dijital bağımlılık seviyesine göre birçok şekilde ve seviyede yapılabilir. Aşırı dijital bağımlılığı olan kişiler dijital detoksu daha sıkı, disiplinli ve yoğun yapmak zorunda kalacaklardır. Bu durumdaki kişiler hem süre hem şiddet olarak dijital detoksu yüksek seviye yapmaları gerekmektedir.
Son zamanlarda dijital detoks ile ilgili net süreli kamplar bile düzenlenmektedir. Yoğun dijital bağımlılığı olan kişilerin bu kamplarda tamamen dijital alandan soyutlanıp yerini başka etkinliklerle doldurarak bu bağımlılıktan kurtulması amaç edilmektedir. Bu kampların da haricinde kişinin kendi kendine alacağı tedbir ve değişikliklerle de dijital detoks yapmak mümkündür.
Kişinin kendi kendine yapabileceği bazı dijital detoks uygulamalarına bakalım;
- Öncelikli olarak kendi kendinize veya süre kısıtlayıcı uygulamalar ile dijital alanlarda geçirilen süreyi ya tamamen kaldırma ya da maruz kalma şiddetini ve süresini kısaltma. Örneğin, telefonlarda programlar için ekran süre limiti koyabiliriz.
- Dijital gereçleri yatak odanızda bulundurmayın. Uyumadan önce tamamen bu araçlardan uzak kalın. Yerine bir şey koymak zorunluluğu hissediyorsanız basılı kitap okuyabilirsiniz.
- Dijital cihaz ve uygulamalardaki bildirimleri kapatın, sessize alın.
- Dijital detoks döneminde egzersiz yapın, diğer hobileriniz ile ilgilenin
- Sosyal çevre, aileniz ve arkadaşlarınızla olduğunca yüz yüze iletişimde olup, birlikte vakit geçirin.
Dijital detoksun faydaları:
- Odaklanma artışı ve verimlilik: Dijital ortamlardaki veri aktarılışı, miktarı ve hızı gün geçtikçe artıyor. Bu yoğunluk odaklanmamızı çok azaltıyor. Sürekli hızlı veri geçişleri, kısa süreli dijital içerikler bizi sabırsızlaştırıyor.
Bunu beraberinde yeterince odaklanamadığımız için ve de bağımlı bir şekilde dijital alanlarda vakit geçirdiğimiz için verimliliğimiz azalır.
Dijital detoksa girmek odaklanmamızı ve dolayısı ile verimliliğimizi arttıracaktır.
- Uyku düzeni: Genelde artık uykudan önde çoğumuzda dijital aygıtlarla yatağa girer olduk. Kimimiz cep telefonu, kimimiz tablet gibi dijital cihazların içeriğine kapılıp geç uykuya dalıyoruz. Uykuya dalmadan önce yapılan bu aktivasyon geç uykuya dalmanın dışında sağlıklı uykunun da önüne geçmekte. Uykudan belli bir süre önce bu cihazlar ile bağlantımızı kesersek ve uyku alanımıza almaz isek hem düzenli hem de verimli bir uyku kalitemiz olacaktır.
- Zihinsel sağlık: Sürekli dijital ortamlara maruz kalma stres, depresyon, zihinsel yorgunluk, özgüven kaybı gibi birçok zihinsel ve psikolojik problem yaratabilir. Dijital detoks uygulamak zihinsel sağlığımızı korumada çok etkili olacaktır.
- Sosyal iletişim: Ailemiz, arkadaşlarımız ve benzer sosyal çevremize ayıracağımız vakti bu dijital alanlarda geçirdiğimizde çevremizle olan ilişki dengesini kaybedebiliriz. Sevdiklerimizle kaliteli, yüz yüze iletişimi elimizden alır. Bu sebepten dijital detoks sosyal ilişkilerimizin düzene girmesinde, sağlıklı iletişim kurmamızda büyük rol oynayacaktır.
- Fiziksel sağlık: Sürekli ekran karşısında olmak fiziki sağlığımızı da olumsuz etkilemektedir. Özellikle dolaşım sistemi problemleri; baş, boyun, sırt, bel ağrıları; gözlerde ve baş kısmımızda ağrı ve obezite gibi problemlere sebep olabilir. Dijital detoks ile bunlardan da kurtulmanız mümkün olacaktır.
Dijital detoks, günümüz modern dünyasının içinde bir çeşit bağımlılık seviyesinde olan ayrı bir dijital dünya bağımlılığı ile mücadele de etkili bir yöntemdir. Tabi ki teknolojinin getirdiği nimetlerden yararlanacağız fakat hayatımızdaki dengeyi bozacak miktara ulaştığı zaman bu durumu dengelemek için dijital detoksu kullanabiliriz.
Unutmayalım “ihtiyacımızdan fazla olan her şey zehirdir.”
Sağlıkla kalın
