“Ben kendi işime, sen de kendi işine bakıyorsun,
Senin beklentilerini karşılamak için bu dünyaya gelmedim,
Ve sen de benim beklentilerimi karşılamak için burada değilsin.
Sen sensin, ben de ben. Olur da birbirimizi bulursak, çok güzel olur.
Ama olmazsa, elimizden gelen bir şey yok.”
– Fritz Perls
1900’lu yılların başında hümanistik ve varoşçu psikoloji akımlarından etkilenen bir terapi yaklaşımıdır. Fritz Perls bu terapinin kurucusudur. Gestalt psikoloji insanların algıladıkları uyarıcıdan nasıl bir anlam yarattıklarını araştırır. Gestalt’a göre İnsanlar ne çevrelerinden yalıtılmış olarak yaşayabilirler ne de beden zihin gibi parçalarına ayrılabilirler. İnsan doğasının psikolojik ve fiziksel yönleri birbirinden ayrıştırılamaz. Bu bakımdan Gestalt bütüncül bir yaklaşımdır. Gestalt psikolojisi kişinin seçimlerine ve bu seçimlerindeki sorumluluklarına vurgu yapar.
Bireyi ele alır, bireyin potansiyeline veya probleme odaklanır. İnsanların özgür olduğuna, yaşamımızı kendimizin yön verdiğine, bir anlamda kendi kaderimizi kendimizin belirleyebildiğine vurgu yapar. Gestalt’da büyüme, gelişme ve yaratıcılık önemli kavramlardır.
Gestalt Terapisinin temel kavramları:
Şimdi ve burada
Geleneksel terapi yöntemleri genelde kişinin geçmiş olayların incelenerek o kişinin davranışlarındaki alt sebep’e ulaşılmaya çalışılır. Gestalt düşüncesine göre geçmiş bitmiştir. Getalt ne geçmiş ile ilgilenmediği gibi gelecekle de ilgilenmez. Kişi şimdi ve burada ne hissediyor, çevresi ve kendisi ile ilişkisi ne durumda bununla ilgilenir. Gestalt’ta kişi şimdi burada hem duygusal olarak hem de bedeninde neler hissettiğinin izlemesi ve gözlemesi sağlanarak kişinin öz farkındalığı oluşturulmaya çalışılır.
Bitirilmemiş meseleler, işler
Bitmemiş meseleler kişide olumsuz duygular oluşturmuş kişinin yaşamış olduğu olumsuz olaylar karşısında ifade edemediği, içinde kalan duygulardır. Bu duygular kaygı, öfke, suçluluk, direnç, çaresizlik gibi duygular olabilir. Bu tamamlanmış meselemiz kişinin hayatında bilinç altında çalışmaya devam eder ve tetikleyen durumlarda zaman zaman tekrar kişinin karşısına bilinç düzeyinde ortaya çıkar. Genellikle bu tamamlanmamış meseleler kişiye acı verdiği ya da rahatsız ettikleri için bu tamamlanmamış meselelerle yüzleşmek istemezler.
Farkındalık
Farkındalık diğer terapi yöntemlerinde olduğu gibi terapinin önemli bir kısmını oluşturur.
Kişi şimdi, buradayken kendi ve çevresinde neler olup bittiğini izlediğinde farkındalığa ulaşır.
Bu farkındalık değişimin başlangıcıdır.
Kutuplar
Kişilikte birbirleriyle mücadele eden iki zıt yön bulunmaktadır. Örneğin iyi veya kötü tek başına varolmaz. Bir şeyin iyi veya kötü olarak nitelendirilebilmesi için bireyin, çevrenin, ihtiyaçların ve çevrenin koşullarına göre değişir. Zıtlıklar birbirini var eder. Gestalt terapide amaçlardan biri de kişiyi bu zıtlıklara sahip kişiliği bütünleştirmek ve kişiye olgunluk kazandırmaktır.
İhtiyaçlar
Yaşam ihtiyaçları karşılama sürecidir. Kişi ihtiyaç duyar , farkına varır ,bu ihtiyacı için harekete geçer , sonra ihtiyacı ile temas eder ,bu ihtiyacına yeterince temas ettikten sonra bu ihtiyaç doyuma ulaşır sonrasında da doyum sağlanan ihtiyaç bırakılır buna da geri çekilme denir. Kişi, ihtiyacının farkına vardığında bu ihtiyacını karşılamak üzere gerekli düzenleme ve ayarlamaları yapabilmek için çevreyle temasa geçer, ihtiyacı karşıladıktan sonra ise teması çekerek geri çekilir. Yaşam, ihtiyaçların ortaya çıkıp karşılanması, böylece dengenin sağlanması ve ardından başka bir ihtiyacın ortaya çıkıp dengeyi bozması ile devam eden aktif ve döngüsel bir süreçtir. Döngünün herhangi bir aşamasında yaşanan takılmalar bir sonraki aşamaya geçilmesini ve döngünün tamamlanmasını engeller
Temas
Diğer terapi yöntemlerden ayıran en önemli unsurlardan biridir temas. Temas kişinin kendi duyguları, vücudu, diğerleri, çevresi ve doğa ile olan temasıdır. Temas organizma ile çevre arasındaki temas sınırında yaşanır. Böylece temas sınırı kişinin kendisi ile diğerini ayırt edebilmesini sağlar. Kişide ben oluşması için bu temas kavramı önemlidir. Etkili bir temas yaşamın temelidir ve kişinin ihtiyaçlarını karşılamak için gereklidir. Büyüme ve gelişme için temas önemlidir. Temas ben ve ben olmayan arasındaki ilişkidir.
Gestalt terapisini amacı
Bu terapinin amacı kişiyi olgunlaştırmaktır. Kişinin bilinçli seçimler yaparak bu seçimlerinin sorumluğunun alınmasını sağlamak terapinin başlıca amacıdır. Bireyin hayatındaki problemlerin kaynağını başkasına yansıtmaktansa kendisine yönlendirerek şikayet etmeden çözüm yolunu aramasını sağlamaktır. Gestalt terapi kişinin ihtiyaçlarının farkına varmasını sağlamak ve bunun yeterli seviyede giderilmesini sağlamaktır. Terapist danışanı düzeltmeye çalışmaz, tarafsız davranır. Danışana farkındalık kazandırmaya çalışır.
