Hekim Birliği Sağlık ve Sosyal Hizmetler Çalışanları Sendikası Sağlık Bakanlığı tarafından 23 Şubat 2023 tarihinde ilan edilen 109. Dönem Devlet Hizmet Yükümlülüğü Kurasında münhal kadroların dağılımında, deprem bölgesinde açılan kadroların yoğun olduğu açıklandı.
Hekim Birliği tarafından yapılan açıklamada, ilk bakışta bölgedeki hekim ihtiyacı düşünülerek kadroların bu şekilde ilan edildiği akla gelse de bu yaklaşımın daha büyük sorunlara yol açabileceği düşüncesiyle 25 Şubat’ta bu atamaların iptali için Sağlık Bakanlığı’na başvuru yaptıkları kaydedildi.
Bölgedeki birçok bina gibi sağlık kurumu binalarının da yıkıldığı ya da hasar gördüğü için kullanılamaz halde olduğu belirtilen açıklamada gerekli malzeme ve teçhizatın eksikliği nedeniyle uygun ve stabil çalışma koşullarının da henüz sağlanamadığı vurgulandı.
Hekim Birliği açıklamasında deprem bölgesinde henüz kalıcı barınma yapıları sağlanamadığı gibi geçici barınmanın bile sorunlu olduğu kaydedildi.
Bununla birlikte bölgede, temiz su, ısınma gibi temel ihtiyaçların karşılanmasında da sorunlar yaşandığı belirtilen açıklamada, deprem bölgesinde yeterli sağlık personeli görevlendirmesi yapılmadan, sadece hekimleri ileri sürmenin doğru olmadığına dikkat çekildi.
Bölgedeki sağlık hizmetinin zaten gönüllü hekimlerin çabası ile devam ettiği kaydedilen açıklamada gönüllü hekimlerin deprem bölgesinden geri çekilerek mecburi hekimlerin gönderilmesinin işleyişi ve motivasyonu bozacağı belirtildi.
Depremin akut etkilerinin halen devam ettiği deprem bölgesine; mesleğine henüz başlamış, belli bir mesleki tecrübe edinememiş, maddi gücü kısıtlı, barınacak yer dahi bulamayacak, yeni mezun/uzman hekimlerin mecburi olarak görevlendirilmelerinin yeni mağduriyetler yaratacağı kaydedildi.
Bu sebeplerle; yeni mezun/uzman hekimlerin, sahaya ilk sürülecek kişiler olamayacağı gerçeğinden hareketle; daha büyük sorunlara yol açacak bu hatalı uygulamadan dönülmesi için, 109. Dönem Devlet Hizmet Yükümlülüğü Kurasının deprem bölgesi için iptal edilmesi gerektiği vurgulandı.
Hekim Birliği deprem bölgesinin “ağır hasarlı” ve “hasarlı” bölge olarak ikiye ayrılarak, Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman, Gaziantep ve Malatya İllerinin “ağır hasarlı” olarak değerIendirilmesinin ve tüm kadroların 6 İlden oluşan hasarlı illere açılması ve diğer ağır hasarlı 5 İlin sağlık hizmet ihtiyacının bu bölgelerden dönüşümlü olarak planlanmasını öneriyor.
DEPREMZEDE HEKİMLER ZOR DURUMDA
Hekim Birliği deprem gibi olağandışı yaşantıların etkileri akut stres bozukluğu gibi geçici olabildiği gibi (en az bir ay süreli), travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, çeşitli anksiyete bozuklukları, alkol madde kullanım bozuklukları, psikotik bozukluklar gibi çok sayıda ruhsal bozukluğun nedeni, başlatıcısı, sürdürücüsü olabileceğine dikkat çekti. Hekim Birliği depremzede hekimlere yönelik alınması gereken tedbirleri ve yapılması gerekenleri açıkladı:
Deprem bölgesinde yaslarını tutmaya, ailesini korumaya, yaralarını sarmaya çalışan depremzede tıp ve diş hekimleri ile sağlık çalışanları için çalışmalarda gönüllülük esasının araması gerekir.
Deprem sebebiyle kendileri ve bakmakla yükümlü olduğu yakınları maddi ve manevi zarara uğrayanlardan, afet bölgesinde olup başka bölgelere gitmek isteyenlerin atama talepleri kabul edilmelidir.
Bölgede görev yapmaya devam eden hekim ve sağlık çalışanlarının çocuklarının okul, kreş gibi bakım ve eğitim ihtiyaçları karşılanmalıdır.
Depremzede hekim ve sağlık çalışanlarının mali kayıpları ile sekonder bir zarara uğramalarının engellenmesi için; teşvik ve destek gibi tüm ek ödemeler, 2 yıl boyunca tavan ücretten verilmelidir. Bununla birlikte tüm ek ödemeler, 2 yıl boyunca hiçbir sebeple kesilmemelidir. Günlük mesailer 24 saat üzerinden hesaplanmalıdır.
İdari izinler tamamlandıktan sonra depremzede hekim ve sağlık çalışanlarının görevlendirilmesinde;2023/5 sayılı 15 Şubat 2023 tarihli ve “Afet Bölgesindeki Kamu Çalışanlarına Yönelik Tedbirler” konulu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi doğrultusunda; idari izinli sayılma, uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma gibi esnek çalışma usulleri uygulanmalıdır.
Depremzede hekim ve sağlık çalışanları yerine öncelikle afet bölgesi dışından gelen gönüllülere, sonra gönüllü depremzedelere görev verilmelidir. Birinci ve ikinci derece yakınlarını kaybeden depremzede hekim ve sağlık çalışanları, en az 1 ay süreyle görevlendirmelerden muaf tutulmalıdır. Kronik hastalığı bulunan 55 yaş ve üzeri hekim ve sağlık çalışanları ile hamile veya 12 yaş altında çocuğu bulunan hekim ve sağlık çalışanları, görevlendirmeden muaf tutulmalıdır. Her iki eş de kamu görevlisi ise eşlerden sadece birisi görevlendirilmelidir.
AİLE HEKİMLERİ DE MAĞDUR
Aile hekimliği işleyişinde, özellikle nüfus göçü ve hasarlı binalar sebebiyle; depremzede aile hekimlerine tayin hakkı verilmelidir. Bu kapsamda, il içi aile hekimliği yerleştirme işlemlerinde halen aile hekimi olarak çalışıyormuş gibi işlem tesis edilerek, bulunduğu gruptan yerleştirme işlemlerine kabulleri sağlanmalıdır. Soğuk zincir ihtiyacı bulunan aşı ve diğer tıbbi malzemeler, ilçe sağlık müdürlüklerinin sorumluluğunda sağlanmalıdır. Kamu ve özel tüm ASM’ler, Bakanlığın yapacağı, standart, depreme dayanıklı binalara taşınmalıdır. Binası yıkılan veya depreme dayanıklı olmayan aile sağlığı merkezleri, Bakanlık tarafından temin edilmelidir. Zarar gören ASM eşya ve malzemeleri, Sağlık Bakanlığı tarafından temin edilmeli veya cari gider ödeneği 1 yıl boyunca 2 kat olarak ödenmelidir. Hak edişler 2 yıl boyunca 4000 nüfus üzerinden olmalı ve göçlerden dolayı nüfusları 1000 kişinin altına düşse bile sözleşmeleri feshedilmemelidir. Cari gider ödeneği 2 yıl boyunca tavandan verilmelidir. Destek ve teşvik ödemeleri 2 yıl boyunca tavandan verilmelidir.2 yıl boyunca kira alınmamalı, performans kesintilerinden muaf tutulmalıdır.
Depremden etkilenen bölgelerde görevlendirilecek gönüllü hekim ve sağlık çalışanlarının, sayı ve dönem gibi planlamaları önceden ilan edilmeli ve talepler bu doğrultuda toplanmalıdır. Gönüllü çalışacak hekim ve sağlık çalışanlarına öncelik verilerek, yıllık izin kullanmaları veya vekalet bırakmaları talep edilmemelidir. Pandemi döneminde olduğu gibi Ülkemiz genelinde sağlık hizmetlerinde belirli sınırlamalara gidilmelidir. Sağlık kurumları için çok hızlı bir hasar tespit çalışması yapılmalı, artçı depremlere dayanıksız olacak sağlık kurumlarında hizmet verilmemeli ve sağlık hizmeti sunumu için konteyner veya çadır şeklindeki; sağlık birimleri, aile sağlığı merkezleri ve hastaneler, hizmete açılmalıdır. Bölgedeki görev yapan tüm hekim ve sağlık çalışanlarının mesaileri 24 saat üzerinden hesaplanmalıdır. Bölgeye giden hekim ve sağlık çalışanlarının mesailerinin hesaplanmasında yol durumu gözetilmelidir. Acil cerrahi branşlar hekim ve sağlık çalışanları ile kan, tıbbi malzeme ve ilaç ihtiyacı giderilmelidir. Soğuk zincir ihtiyacı bulunan aşı ve diğer tıbbi malzemeler, ilçe sağlık müdürlüklerinin sorumluluğunda sağlanmalıdır. Afet bölgesindeki acillerin kapasitesi güçlendirilmeli ve hasta sevkleri özenle koordine edilmelidir. Hekim ve sağlık çalışanlarının barınma, beslenme, dinlenme ve kişisel hijyenlerinin sağlanması için gerekli olanaklar oluşturulmalıdır. Hekim ve sağlık çalışanlarının verimli hizmet sunabilmeleri için dinlenmeleri ve dönüşümlü çalışmaları sağlanmalıdır. Afet bölgesinde güvenlik tedbirleri alınmalıdır. Acil durum olmadıkça, güvenliği sağlanmayan bölgelere Hekim ve sağlık çalışanı gönderilmemelidir. Hayatını kaybedenlerin kayıt altına alınması, cenazelerin korunması için yeterli sayıda ceset torbası ve soğuk hava deposu temin edilmelidir. Yakınlarını arayanlara için hekim ve sağlık çalışanı dışındaki görevlilerden oluşacak kayıt ve bilgilendirme çalışmaları yapılmalıdır. Sağlıkla ilgili sendika, oda ve dernekler gibi sivil toplum örgütleriyle iş birliği yapılmalı ve karşılıklı bilgi akışı sağlanmalıdır.
Yapılan açıklamada diş hekimliğinde, genel vakaların elektif oluşu ve hasarlı binalar sebebiyle; MHRS randevuları kaldırılarak, triyaj sistemine geçilmesi ve dönüşümlü çalışma gibi esnek mesai usullerinin uygulanması gerektiği kaydedildi.
DEPREMZEDE TIP VE DİŞ HEKİMLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN DURUMU
Hekim Birliği Sağlık ve Sosyal Hizmetler Çalışanları Sendikası depremden etkilenen Tıp ve Diş Hekimleri ile Tıp ve Diş Hekimliği öğrencilerinin haklarının korunması için YÖK’e de bir yazı gönderdi.
Buna göre; “Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği (RG: 03.09.2022/31942) 16’ıncı maddesi “Uzmanlık eğitiminde devamlılık ve kurum değiştirme” başlığı altında düzenlendiği hatırlatıldı.
Yönetmeliğin ilgili hükmü doğrultusunda, mücbir sebep nedeniyle eğitime ara veren veya kendi isteği ile uzmanlık eğitimi sona erenlerin; eğitim programına devam edebilmesine yönelik gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.” Denilen açıklamada, bu haliyle ve yapılan düzenleme doğrultusunda, depremzede uzmanlık öğrencilerinin idari izinli sayılmaları, eğitimlerine ara verebilmeleri veya daha sonra devam etmek üzere eğitimlerini sonlandırabilmelerine olanak sağlanması talep edildi.
Depremler sonucunda, belirlenen ve programın sahip olması gereken, eğitim araç ve gereçleri, tıbbi cihazları gibi fiziki yapıyı oluşturan donanımın hasar görmesi ve yine aynı şekilde depremzede olan eğiticilerin durumu nedeniyle, eğitimin asgari nitelik ve standartları karşılanamadığından; uzmanlık öğrencilerine yer değiştirme veya rotasyonu konusunda gerekli düzenlemelerin yapılması da talep edildi. Bununla birlikte düzenleme doğrultusunda, depremzede uzmanlık öğrencilerinin; rotasyon yapması ve yer değiştirmeleri konularına gerekli imkân ve kolaylığın da sağlanması gerektiğine dikkat çekildi.
Depremzede öğrenciler, yakınlarının kayıpları yanı sıra mal kaybına da uğramıştır. Nitekim eğitimlerinde kullanılan görsel ve/veya işitsel araçların da kaybı söz konusudur. Barınma koşullarındaki zorluklar dışında özellikle bilgisayar, tablet gibi elektronik araçlar ile kitap gibi araçların yeniden temini güç ve ekonomik bir yük oluşturmaktadır. Bu sebeple, öğrencilerin eğitimini devam ettirebilmelerini sağlamak için; depremzede öğrencilere burs verilmesi, fon oluşturulması gibi gerekli yardımlar düzenlenmelidir.
Tıp Fakültesi 4., 5. ve 6. sınıf öğrencileri ile Diş Hekimliği Fakültesi 4. ve 5. sınıf öğrencileri gibi uygulamalı eğitim gören öğrenciler için; depremzede uygulamalı eğitim gören öğrencilerin, yeterli imkanlara sahip olmaması sebebiyle; özel (misafir) öğrencilik ile ilgili esas ve usuller daha net belirlenmeli ve merkezi bir sistem dahilinde başvurma, uygulama gibi konularda gerekli kolaylık sağlanmalıdır.
TUS VE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ SINAVLARI AYNI TARİHTE OLMAMALI
Hekimlerin girdiği; ‘Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı’ (TUS) ve ‘İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü İş Yeri Hekimliği ve İş Güvenliği Uzmanlığı Sınavı’ (İSG) işlemleri, Yükseköğretim Kurumu ile ilgili ‘Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’ (ÖSYM) Başkanlığı tarafından yürütülmektedir.
26 Mart 2023 tarihinde yapılması planlanan 2023-TUS 1.Dönem Sınavı, deprem nedeniyle 15 Nisan 2023 tarihine ertelenmiştir. Ancak Hekimlerin girdiği 2023-İSG/1 Sınavı da aynı gün yani 15 Nisan 2023 tarihinde yapılacaktır. Bu sebeple birçok Hekim, aynı günde iki farklı sınava giremeyeceğinden hak kaybı yaşayacaktır.
Hekimlerin sınava giremeyerek hak kaybı yaşamamaları için; 2023-TUS/1 ve 2023-İSG/1 Sınavları, farklı tarihlerde yapılmalıdır.
Tüm ülkemizi etkileyen depremler sonucunda Tıp ve Diş Hekimleri ile Tıp ve Diş Hekimliği öğrencilerinin, eğitim ve yükseköğretim hizmetlerinin aksamaması ve mağduriyetlerinin önlenebilmesi adına;
Yukarıda açıkladığımız ve çözüm önerdiğimiz yedi temel düzenlemenin, ivedilikle hayata geçirilmesini önemle ve saygılarımızla talep ederiz.
HEKİM BİRLİĞİ
Hekim Birliği, ya da açık adıyla Hekim ve Sağlık Çalışanları Birliği, Sağlık ve Sosyal Hizmetler Sendikası, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu hükümleri doğrultusunda 3 Aralık 2021 tarihinde kurulan, kamu görevlileri sendikasıdır. Hekim Birliği; sahada çalışan hekimlerin çalışma ve mesleki sorunlarına ilişkin, bağımsız hak ve menfaat mücadelesi arayışıyla doğmuştur. Bu sebeple siyasi-ideolojik bir amaç gütmeden, hekimlerin hak ve menfaatlerini korumak, hekimlik mesleği ve hekimler için, hekimler tarafından kurulmuştur, 25 bine yakın kamu görevlisi hekim üyesi bulunmaktadır.
