Muhittin Ertuğrul ERTÜRK
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 18 Ocak 2019 Tarihli ve 30659 Sayılı Resmî Gazete de yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Bahse konu kanun ile bir takım yeni düzenlemeler de kabul edilmiştir. Buna göre; 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa “Sözleşmelerin tasfiyesi veya devri” başlıklı maddesine aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 4- 31/8/2018 tarihinden önce 4734 sayılı Kanuna göre ihalesi yapılan (3 üncü maddesindeki istisnalar dâhil) ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden sözleşmeler, imalat girdilerinin fiyatlarında beklenmeyen artışlar meydana gelmesi nedeniyle, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki 60 gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak başvurması kaydıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak idarenin onayına bağlı olarak feshedilip tasfiye edilebilir veya devredilebilir. Bu durumda devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar, devir tarihi itibarıyla aranacak olup devirden veya fesihten kaynaklanan kısıtlama ve yaptırımlar uygulanmaz. Yüklenimi ortak girişim tarafından yürütülen sözleşmelerde ortaklar arasında devir veya hisse devirlerinde ilk ihaledeki yeterlik şartları aranmaz. Sözleşmesi feshedilen veya sözleşmeyi devreden yüklenicinin teminatı iade edilir. Bu fıkra kapsamında devredilen sözleşmeler ile bu fıkra kapsamına girmekle birlikte devredilmeyen sözleşmelerde, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki 60 gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak başvurması kaydıyla süre uzatımına ilişkin kısıtlama ve şartlara tabi olunmaksızın Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak idare tarafından süre uzatılabilir. Sözleşmenin bu madde kapsamında feshedilerek tasfiye edilmesi veya devredilmesi durumunda yüklenici, fesih veya devir tarihine kadar gerçekleştirdiği imalatlar dışında idareden herhangi bir hak talebinde bulunamaz. Yüklenici tarafından, işin idarece uygun görülecek can ve mal güvenliği ile yapı güvenliğine yönelik tedbirlerin alınması şarttır. Bu kapsamda düzenlenecek fesihnamelerden ve devredilecek sözleşmelerden damga vergisi alınmaz.”
4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 79- Devlete ait üniversitelerin diş hekimliği fakülteleri ile diş hekimliği fakültelerine bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezi birimleri döner sermaye işletmelerinin 31/10/2018 tarihi itibarıyla muhasebe kayıtlarında yer alan ve bu maddenin yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş ilaç ve tıbbi malzeme alımlarına ilişkin borçları, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden işletmeye verilen borç karşılığında ilgili döner sermaye muhasebe birimi tarafından defaten ödenir.
Bu gelişmelerin yanı sıra özellikle Kamu İhale Mevzuatı ile ilgili yenilik sayılabilecek bir takım kararlar ve duyurular yayımlanmıştır.
VERGİ BORCU KAPSAMINDAN “HARÇLAR” ÇIKARTILMIŞTIR
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Seri: A Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliği’nde yapılan değişiklik ile vadesi geçmiş borç kapsamına alınan motorlu taşıtlar, şans oyunları, damga vergileri ile harçların da Kamu İhale Genel Tebliği’nde tanımlanmış vergi borcu kapsamına alınması hususundaki görüşü doğrultusunda 06.02.2018 tarih ve 30324 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”in 1’inci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 17.4.1’inci maddesine “harçlar” ibaresi de eklenmiş ve vergi borcu olarak kabul edilecek vergi türleri yeniden belirlenmiştir. Ancak, anılan Tebliğ değişikliği ile ilgili olarak açılan davada Danıştay 13. Dairesi tarafından “harçlar” ibaresinin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş olup, bu hususa ilişkin olarak Kamu İhale Kurulu tarafından 09.01.2019 tarihli ve 2019/DK.D-9 sayılı Kurul kararı alınmıştır. Anılan karar uyarınca Kamu İhale Genel Tebliğinin 17.4.1’inci maddesi kapsamında isteklinin vergi borcunun hesabında “harçlar” dikkate alınmayacak olup, idarelerce yapılacak işlemlerde söz konusu Kurul kararına göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
E-İHALEDE PARASAL SINIR KALKTI
19/06/2018 tarihli ve 30453 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemeler uyarınca, 2 Ocak 2019 itibariyle elektronik ihale uygulamasında parasal sınır kalkmıştır. İdareler yeni dönemde; Açık İhale Usulü ile yapılan mal ve hizmet alımı ile yapım işi ihalelerini, 21’inci maddenin (Pazarlık Usulü) (f) bendine göre yapılan mal ve hizmet alımı ihalelerini, Yeterlik Sertifikası üzerinden yeterlik tespiti yapılan yapım işi ihalelerini, yaklaşık maliyet sınırı olmadan e-ihale ile yapabilecektir.
ELEKTRONİK TEBLİGAT
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun Ek 1’inci maddesinde ihale sürecinde her türlü bildirimin kısmen veya tamamen, Kurum tarafından oluşturulan Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden gerçekleştirilebileceği düzenlenmiştir. Bu çerçevede Kurum tarafından itirazen şikâyet başvurularına ilişkin Kamu İhale Kurulu kararlarının idarelere iadeli taahhütlü posta ile gönderilmesinin yanı sıra EKAP üzerinden de bildirim yapılmaya başlanacağı 18 Ocak 2018 tarihli duyuru ile kamuoyuyla paylaşılmış, anılan duyuruda yapılacak ikinci bir duyuru sonrasında Kurul kararlarının idarelere bildiriminin EKAP üzerinden yapılacağı ve bunun dışında herhangi bir bildirimin yapılmayacağı ifade edilmiştir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun anılan hükmü ve 18 Ocak 2018 tarihli duyuru uyarınca, Kamu İhale Kurulu tarafından alınan uyuşmazlık kararları ile uyuşmazlık kararlarına açılan davalar sonucunda verilen mahkeme kararlarına ilişkin kararlar 17 Ocak 2019 tarihinden itibaren taraflara sadece EKAP üzerinden tebligata çıkarılacak olup, aynı tarih itibariyle zorunlu haller hariç olmak üzere iadeli taahhütlü posta ile tebligat uygulamasına son verilecektir. Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin “Bildirim ve tebligat esasları” başlıklı 5’inci maddesinin 2’inci fıkrası uyarınca, tebligatın ilgililere ait EKAP’ta yer alan bildirim kutusuna ulaştığı tarih tebliğ tarihi sayılmaktadır.
YABANCI UYRUKLU GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERİN EKAP’A KAYDI BAŞLADI
Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin Elektronik Kamu Alımları Platformuna (EKAP) kaydına ilişkin usul ve esaslar 13.11.2018 tarihli ve 2018/DK.D-357 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı ile belirlenmiştir. Düzenleme ile Yabancı gerçek ve tüzel kişilerin ilgisine göre Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden alacakları yabancı kimlik numarası veya vergi dairesi başkanlıklarından alacakları potansiyel vergi kimlik numarası kullanılmak suretiyle kimlik doğrulaması yapılarak EKAP’a kaydedilebileceği, EKAP’a kayıt işleminin, bu kişilerin, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin 7’nci maddesinde belirtilen belgelerin kendi ülkelerindeki mevzuat uyarınca düzenlenmiş dengi olanlarını, ihale uygulama yönetmeliklerinin belgelerin sunuluş şekline ilişkin düzenlemelerine uygun olarak sunmaları suretiyle gerçekleştirileceği karara bağlanmıştır.
KALİTE VE STANDARTA İLİŞKİN BELGELER
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 12’inci maddesinde, teknik şartnamelerde yer alacak teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması gerektiği, ayrıca teknik şartnamelerde varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemelerin yapılacağı, teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verileceği, belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilmeyeceği ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyeceği ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, Kamu İhale Genel Tebliğinde “56.2. İhale dokümanında bir belgelendirme kuruluşunun isminin belirtilerek bu belgelendirme kuruluşu tarafından düzenlenen kalite veya standarda ilişkin belgenin istenilmemesi gerekmektedir.” ve “74.3 Kalite ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin istenilmesi halinde, söz konusu belgenin/belgelerin Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi yeterli olup, bunun yerine söz konusu belgelerin belirli bir belgelendirme kuruluşundan alınmış olması zorunluluğunu getiren ifadeler kullanılamaz.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Bu çerçevede idareler tarafından ihale dokümanında kalite ve standarda ilişkin yapılacak düzenlemelerle ilgili olarak; Öncelikle ulusal veya dengi uluslararası standarda uygunluğa yönelik düzenleme yapılması, Sadece ilgili uluslararası standarda uygunluğu gösteren belgelere yönelik düzenlemelere, ancak konuya ilişkin ulusal standardın bulunmaması durumunda yer verilmesi, Belirli kuruluş, dernek, forum vb. yapılarca belirlenen standartlara veya şartlara yer verilmemesi, Alım konusuna ilişkin ulusal standart bulunmaması halinde ilgili ulusal standardın belirlenmesi konusunda Türk Standartları Enstitüsü ile irtibata geçilmesi hususlarına dikkat edilmesinin, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine uygun hareket edilmesi ve ulusal politikalara uyum sağlanması bakımından önem arz ettiği ifade edilmiştir.
