Global firmaların yüksek AR-GE harcamaları sonucu ürettiği implantlar, greftler. stentler. laparoskopik el aletleri gibi bir çok ürün maalesef ülkemizin satın alma stratejisi sebebiyle kullanıcı ile buluşmakta zorlanmaktadır.
Sağlık teknolojilerini Kim? Nasıl üretir? diye sorduğumuzda makine, elektrik-elektronik, tıp, kimya, metalürji ve bilgisayar mühendisliği bölümlerinin mezunlarının faaliyet gösterdiğini söylemek isterim. Teknolojisinde birçok disiplinden izler olan tıbbi cihazlar, son yıllarda biyomedikal mühendislerinin yetişmesiyle başlı başına uzmanlık alanı haline gelmiştir. Alanında uzman kişiler tarafından geliştirilen ileri teknoloji tıbbi cihazlar ile sağlık hizmet sunumunun gelişmesine katkıda bulunulmuştur.
Yüz yılın başından itibaren ilaç üretiminin sanayileşmesi, vitaminlerle antibiyotiklerin bulunması dahili tıp bilimlerini ve uygulamalarını geliştirmiştir. Teşhis ve tedavi edici sağlık hizmetleri tıbbi cihaz talebini artırırken, özellikle pandemi döneminde ise koruyucu sağlık anlayışı ile geliştirilen cihazlar ağırlık kazanmıştır.
Sağlık hizmet sunumu ve teknoloji
1960’lı yıllarda, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) uzay çalışmalarının yapıldığı Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Araştırmaları Merkezi’nde (NASA) astronotların sağlıklarıyla ilgili olarak başlatılan mühendis-doktor işbirliği, doğrudan doğruya tıbbi amaç taşıyan özel uzay araştırmalarının rutinleşmesiyle birlikte, günümüzde kullanılan Tele-Tıp ve in vitro diagnostik, radyoloji sistemlerinin temeli atılmış olmaktadır. (Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2005)
Yaşam süresinin uzaması, artan konfor talebi ve değişen tedavi protokolleri sonucu sağlık hizmetleri sunumunun adeta teknolojiye bağımlı hale geldiğini görmekteyiz. Her ne kadar pandemi sürecinde ileri sağlık teknolojilerinin piyasaya arzı ertelense de işler normale döndüğünde kullanıcıların hem diagnostik hem tedavi süreçlerinde yüksek teknoloji ürün kullanma ihtiyacı artacaktır.
Teknolojiye nasıl adapte olacağız?
Dikkat çekmek istediğim husus önümüzdeki yıllarda hızla değişen teknolojiye nasıl adapte olacağımız. Gelişmiş ülkelerde tedavi protokolünde yeri olan yüksek teknoloji ile üretilmiş nitelikli sarf malzemelerin ülkemizde tedarikinde nasıl bir yol izleneceği ve en önemlisi ülke olarak bu değişimi nasıl finansa edeceğimiz konusudur.
Nasıl ki nadir kullanılan ilaçların sağlık ödeme sistemlerine etkisi ilaç endüstrisinde üzerinde çokça konuşlan bir konu ise, medikal endüstride de yüksek teknoloji içeren nitelikli sarf malzemelerin o derece konuşulması gerekmektedir.
Global firmaların yüksek AR-GE harcamaları sonucu ürettiği implantlar, greftler. stentler. laparoskopik el aletleri gibi bir çok ürün maalesef ülkemizin satın alma stratejisi sebebiyle kullanıcı ile buluşmakta zorlanmaktadır. Ayrıca nitelikli ürünler ithal eden veya imal eden firma veya distribütörlerinin, fiyat belirleme stratejisi sonucu yeni ve gelişmiş sağlık teknoloji ürünlerinin ülke pazarına kazandırma iştahı kaçmış durumdadır.
Yüksek teknoloji kullanımı
Bugüne kadar politik tercih olarak, vatandaşlarımızı yüksek konfor ve son teknolojik ürün ve kaliteli sağlık hizmetleri ile buluşturmayı başarmış durumdayız. Bugünden sonra ortaya başka bir tercih çıkmaktadır. Sağlık sistemini mevcut durumun daha ileriye taşıyarak gelişmesini sağlayarak hasta memnuniyeti ve sağlık turizminde tercih edilmemiz gibi tüm kazanımlarımıza devam mı edeceğiz? Ya da düşük fiyat ve ürün kabul prosedürleri ile yüksek teknoloji tıbbi cihazlara defans mı göstereceğiz?
Arzu ettiğimiz dünyada olduğu üzere ileri teknoloji tıbbi cihazların finansal değerlemelerinin önce insan hayatı, hasta menfaati, uluslararası rekabet göz önünde bulundurularak yapılmasıdır. Gerekli durumlarda ucuz ikameden yana olsam da gerçekten yüksek teknoloji kullanarak üretilmiş, hastanın faydasına olacağına inandığım tıbbı cihazın bir şekilde vatandaşımızın kullanımına sunulmasının doğru olacağıdır. Belki de çözüm kamu otoritesinin yüksek teknoloji tıbbi cihazları ülkemize kazandırma ile ilgili yeni bir yol haritası belirleyerek bağımsız bir başkanlık altında değerlendirilmesi olmalıdır.
