Öz motivasyon “Bizi hedefe doğru harekete geçmeye yönlendiren içsel dürtüdür.”
Genel de motivasyonu dışardan bekleyen bir toplum yapısına sahibiz. Bunun sebebini açıkçası bilmiyorum ama bir kaba tabirle dışarıdan bir gaz almaya ihtiyacımız var.
Başardığımız işlerde “aferin” bekleyen dış motivasyonu bekleyen bireyleriz. Bu sebepten öz ya da iç motivasyon bize uzak olan bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Motivasyon yukarıdaki açıklamalardan anlaşılabileceği gibi iç ve dış motivasyon olarak temelde ikiye ayrılmaktadır. Bu yazımız aslında iç motivasyon yani öz motivasyon üzerine olacak. Bu yazımızın bundan sonraki bölümlerinde iç motivasyon yerine öz motivasyon kullanıyor olacağız.
Neden dış motivasyona daha çok öz motivasyona ihtiyaç duyuyoruz un psikolojik, sosyolojik, toplumsal sebepleri üzerinde durmadan yazımızın temelini “öz motivasyon” oluşturacaktır. Öz motivasyonumuzu geliştiriyor olmak aslında bizi dışa bağımlı olmaktan kurtaracaktır. Bir işe başlarken, harekete geçerken dışarıdan bir motivasyonu beklemek bizim kontrolümüzde olabilecek bir durum değil. Ayrıca bu dışsal motivasyona ne zaman sahip olacağımızı bilemediğimiz gibi ne miktarda da motivasyona sahip olacağımız da belirsiz olacaktır. Çok aşırı bir dışsal motivasyon alışkanlığımız olursa tabiri caizse motivasyon dilenir halde kendimizi bulabiliriz. Bu dışsal motivasyon bizi dışa bağımlı hale getirecek ve nerdeyse dış motivasyon alamadığımız zamanlarda eylemsiz hale geleceğiz. Elbette ki sıfır dış motivasyon ile hayatımıza devam edelim demiyorum. Fakat asıl amacımız öz motivasyon becerimizi arttırmamızın öneminden bahsediyorum.
Peki bu öz motivasyon becerimizi nasıl geliştirebiliriz, biraz bunun üzerinde duralım.
1.Tutarlı bir hedef belirlemek:
Öz motivasyonumuzu sağlayabilmek için tutarlı, ulaşılabilir bir hedefimiz olmalı. Hedef konusunda daha detaylı bilgiye ihtiyaç duyarsanız SMART hedef konusunu araştırmanızı öneririm. Eğer hedefimize ulaştıktan sonra bizi tatmin edecek bir şey sunuyorsa bu bizim öz motivasyonumuzu arttıracaktır.
2.Disiplinli bir çalışma takvimi:
Belirlenen hedef için düzenli bir çalışma takvim sağlanırsa öz motivasyonumuz gün geçtikçe artacaktır. Çalışma takviminde dikkat edilecek unsur ise kendimize aşırı yüklenmeden, baştan pes etmeye sebep olmayacak bir çalışma planı yapma olmalıdır.
3.Ödül mekanizması:
Belirlenen hedefe giderken ara hedefler belirlenmeli ve hem ara hedefler sonrası hem de final hedef te bizi motive edecek nihai ödül belirlememiz fayda sağlayacaktır.
Burada dikkat edilecek konu ara hedefler sonunda belirleyeceğimiz ödüllerin gerçekten büyük ödüller olmaması gerekmektedir. Aksi takdirde nihai hedefteki ödüle ihtiyaç duymayabiliriz. Ara hedeflerdeki ödüllerin amacı bilinçaltımızın “hedefe ulaştığımda sonucunu alabiliyorum” mekanizmasın öğretip final hedefe teşvik etmektir.
4.Zinciri koparma:
Çalışma planına sadık kalarak her gün belirlenen hedef doğrultusunda çalışmaya ara vermeden devam etmek önemlidir. Her günü bir zincir tanesi olarak düşünürseniz zincir bütünlüğünü bozmamak için her gün ama her gün hedefe ulaşmak için çalışma ya da aksiyon planına uymak bu zincirin kopmamasını sağlar.
5.Süreçte engeller olacaktır:
Süreç içerisinde ne kadar zinciri koparmadan devam etmek önemli olsa da. Hedefe ulaşmak için her gün daha iyi, daha kolay lineer giden bir süreç olmayacaktır. Bu süreç içerisinde inişler ve çıkışlar olacaktır.
6.Süreç içinde ihtiyaçlarınıza da kulak verin:
Zorlu çalışma planınız devam ederken nefes almaya ve diğer ihtiyaçlarınıza da kulak vermenizde fayda var. Bu süreçte insan olarak hem fiziksel hem de psikolojik temel ihtiyaçlarımız olduğunu unutmamız gerekir. Belli aralıklarla yavaşlayıp kendimizi dinleyip bedenimin, ruhumun neye ihtiyacı varı analiz etmemiz gerekiyor.
7.Süreci gözlemleme:
Süreç ilerlerken belirli aralıklarla başlangıçta neredeydiniz ve şu an neredesiniz bu süreci gözlemlemek öz motivasyonunuza katkı sağlayacaktır. Ayrıca eş zamanlı olarak finaldeki hedefi ve getireceği ödülü sık sık düşünmek öz motivasyona olumlu etki sağlayacaktır.
Unutmayın öz motivasyonla ilerlerseniz dış motivasyon da süreç içersin de gelecektir.
