- Sağlık Harcamaları
Bir ülkede vatandaşların ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetleri alabilmesi için katlanılan maliyetlerin toplamı sağlık harcaması olarak nitelendirilmektedir. Bu kapsamda yapılan sağlık harcamalarının kaynağı kamu veya özel sektör harcaması veya cepten harcama olabilir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sağlık harcaması kapsamında, hastaneler, evde hemşirelik bakımı, ayakta bakım sunanlar, perakende satış ve diğer tıbbi malzeme sunanlar, halk sağlığı programlarının sunumu ve yönetimi, genel sağlık yönetimi ve sigorta, diğer endüstriler bazında sağlık hizmeti almak için yapılan her türlü harcamayı sağlık harcaması olarak kabul etmektedir.
TÜİK’in 8 Aralık 2021 tarihli açıklamasına göre Türkiye’de sağlık harcamaları 2020 yılında 250 milyar TL’ye ulaştı.
- 1 Yıllara Göre Sağlık Harcamaları
Türkiye’de 2002-2020 dönemi gerçekleşen toplam sağlık harcamaları aşağıdaki Tablo 1.1’de gösterilmiştir.
2002-2020 yılları arası sağlık harcamaları nominal olarak %1.231 reel (enflasyon etkisinden arındırılmış) olarak ise %126 artmıştır (Tablo 1.1, Grafik 1.1).
- 2. Yıllara Göre Sağlık Harcamalarının GSYH İçindeki Payı
Türkiye ve OECD Ülkelerinde 2002-2020 dönemi gerçekleşen sağlık harcamalarının GSYH içindeki payı aşağıdaki Tablo 1.2’de gösterilmiştir.
Türkiye’de 2002 yılından itibaren sağlık hizmetlerinde sağlanan gelişmelere rağmen sağlık harcamalarının GSYH içindeki payında düşme görülmektedir (%5). OECD 2019 yılı ortalaması olan %8,8’e kıyasla oldukça düşük olan Türkiye’nin (%5) değerlendirilirken yaşlı/çocuk nüfus oranı ve sağlık personel sayısı gibi faktörler göz önüne alınmalıdır (Tablo 1.2).
- 3. Yıllara Göre Kamu ve Özel Sağlık Harcamaları
Türkiye’de sağlık sisteminin finansmanında kamunun payı 2002 yılında %70,7 iken 2020 yılında %79,2’ye yükselmiştir.
- 4. Yıllara Göre Kişi Başı Sağlık Harcamaları
Türkiye’de 2002-2020 döneminde yıllara göre kişi başı sağlık harcamaları aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir (Grafik 1.4).
2020 yılı rakamlarıyla 2002 yılında 1.671.-TL olan kişi başı sağlık harcamaları %79,3 civarında artarak 2020 yılında 2.997.-TL’ye yükselmiştir (Grafik 1.4).
- 5. Cepten Yapılan Sağlık Harcamaları
Cepten Yapılan Sağlık Harcamaları; Maliyet paylaşımı, katkı payı, katılım payı, kendi kendine bakım ve diğer harcamalar için hane halkları tarafından doğrudan yapılan harcamalardan oluşur. Sağlık hizmetleri talebinde bulunanların almış oldukları hizmetlerin bedelini doğrudan kendilerinin karşıladığı harcamalardır. Cepten harcama, doğrudan hastalar veya hanehalkları tarafından yapılan ödemeler olarak tanımlanmaktadır.
Türkiye’de toplam sağlık harcaması içinde cepten yapılan sağlık harcaması yıllar itibarıyla azalış göstermiştir. 2002 yılında %19,8 olan bu oran 2020 yılında %16’ya gerilemiştir (Grafik 1.5). Bu durum Türkiye’de kamu finansman etkisinin artması ve sosyal devlet olgusunun pekiştirilmesi olarak değerlendirilmektedir.
