Dr. Güner YAMAN (PhD)
Memorial Klinik Araştırmalar Müdürü
Baş döndürücü hızla ilerleyen teknolojik gelişmeler ve sağlık alanındaki yenilikçi tedavi modelleri insan sağlığının korunması ve iyileştirilmesine yönelik dünyada ve ülkemizde klinik araştırmalara ihtiyaç duyulmasını ve çalışmaların sonuçlarının paylaşımını hızlandırmıştır. Klinik araştırmalar topluma yeni tedavilerin ulaştırılması, tedavi seçeneklerinin artırılması, uygulama yollarının kolaylaştırılması, bilimsel gelişimin sağlanması ve ülke ekonomisine katkı sağlaması bakımından önemlidir.
Yeni ilaçlara ve tedavilere yönelik ilaç araştırma-geliştirmesi (Ar-Ge), diğer sektörlerle kıyaslandığında uzun süre, yüksek maliyet ve yatırımın geri dönüşü açısından yüksek risk barındırması sebebiyle ilaç değer zincirinin en önemli halkası olarak karşımıza çıkmaktadır. İlaç şirketlerinin dünya çapındaki reçeteli ilaç satış gelirlerinin yaklaşık beşte birini ayırdığı Ar-Ge yatırımlarının küresel olarak yıllık 212 milyar dolar seviyelerinde olduğu ve bu yatırımın % 60’ının klinik araştırmalara tahsis edildiği bilinmektedir.
Klinik araştırmaların önemi ve bu alandaki potansiyelin değerlendirilmesi kamu politikası olarak da ele alınmıştır. Sağlık alanındaki açılımları konu alan 10. Kalkınma Planı’nda araştırmalara değinilmiş ve 11. Kalkınma Planı’nda çok daha detaylı olarak yer verilmiştir. “Türkiye’nin klinik çalışmalarda bölgesel lider olması” hedefi kamu ve özel sektöre bir hedef olarak belirlenmiştir.
Endüstri destekli klinik araştırmaların büyük ölçüde çok uluslu ilaç şirketleri tarafından yürütüldüğü Türkiye gibi ülkelerde, klinik araştırmalar sağlık, bilim ve hasta açısından oluşturduğu olumlu kazanımların yanı sıra ülkeye giren finansal değer, yarattığı istihdam ve gerçekleşen ekonomik hareketlilik bakımından önemli bir doğrudan yatırım olarak değerlendirilmelidir.
Ülkemiz klinik araştırmalar alanında bugüne kadar birçok başarılı çalışmaya imza atmıştır. İlaç ve tıbbi cihaz sektörünün Ar-Ge ve inovasyon odaklı olarak geliştirilmesi, bu konuda dışa bağımlılığın azaltılması ve bölgesel bir lider konumuna gelmesi ülkemiz için öngörülen bir hedef haline gelmiştir.
Memorial’daki görevimde özel sektör olarak bu alana katkı sağlamak ve kamusal kalkınma planına destek vermek, aynı zamanda İlaç ve Tıbbi Cihaz Ar-Ge projeleri ile hem yenilikleri takip etmek hem de hastalarımıza yenilikçi tedavilere erken ulaşım imkânı sunmak misyonunu üstleniş bulunuyoruz.
Her yıl IQVIA tarafından bütün Avrupa ülkelerini kapsayacak şekilde yürütülen ve hastaların çalışmanın yapıldığı son dört yıl içinde Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından onay verilen yenilikçi ilaçlara erişimini gösteren W.A.I.T çalışması sonuçları, Türkiye’de hastaların 2021 yılı itibarıyla ancak bu yenilikçi ilaçların %15’ine erişebildiğini ve bu erişim oranının da son dört yıl içinde %20’den bugünkü %15 oranına düştüğünü gösteriyor.
Klinik Araştırmalar Hasta gönüllüler üzerinde yapılan klinik çalışmalarda (Faz II/Faz III) beklenen daha önce hiçbir tedavi seçeneği olmayan ya da yeterli tedavisi olmayan bir hastalığa yeni ve etkili bir seçenek sunmaktadır. Bu sayede bu hastalar yeni ilaç adaylarına erkenden ve ücretsiz bir şekilde ulaşabilmektedir. Bu dönemde hastaların klinik çalışma protokolleri gereği daha yakından izlenmeleri, sık sık tetkik yaptırmaları ve gerektiği zaman hekimlerine hemen ulaşmaları ve tüm bu işlemler için hastanelerde vakit kaybetmemeleri de çalışmaya katılanlar için önemli bir kazançtır.
Ülkemizin coğrafi konumu, nüfusu, hastalık çeşitliliği, sağlık hizmetleri altyapısı, üniversite ve eğitim araştırma hastanelerindeki kalifiye insan gücü ve uluslararası düzenlemeler ile uyumlu mevzuata sahip olması çok uluslu klinik araştırmalarda da paydaş olunması konusunda önemli fırsatlar sunmaktadır. Türkiye’de yürütülen klinik araştırmaların nitelik ve nicelik yönünden artırılmasına katkı sağladığımız için gururluyuz.
Hedefim, Türkiye’nin kendi yerli ve milli moleküllerine kendi ilaç Ar-Ge Sanayisine katkı sağlamak. Yıllar içinde edindiğimiz deneyimi bu alanda paylaşmak. Hem hastalarımıza hem Türk İlaç ve Tıbbi Cihaz sektörüne değer katmaktır.
